Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Edebiyat Kuramları YLTDE521537.5300
ÖnkoşullarYok
YarıyılBahar
Dersin DiliTürkçe
Dersin SeviyesiYüksek Lisans
Dersin TürüSeçmeli @ Türk Dili ve Edebiyatı ABD Türk Edebiyatı Yüksek Lisans Programı
Ders KategorisiUzmanlık/Alan Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimTürk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Dersin Koordinatörü
Dersi Veren(ler)Yakup Çelik
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıÖğrencinin, edebiyat kuramlarının tarihini, kuramların hangi işleve daha fazla değer verdiğini ve niçin böyle yaptığını, bir kuramın “edebiyatın anlaşılmasında” nasıl katkıda bulunduğunu, çağdaş ve bilimsel edebiyat düşüncesine neler ilave ettiğini örneklerle bilgilendirilmesi amaçlanmakta.
Dersin İçeriğiBu ders çerçevesinde Batı edebiyatı tarihi, edebiyat akımları ve bazı edebiyat terimleri genel olarak verildikten sonra modern edebiyat ve eleştiri kuramları ele alınacaktır. Temsil etme işlevine öncelik tanıyan edebiyat kuramları işlenecek. Bunların edebiyatla gerçeklik arasındaki ilişkiyi vurgulaması, Avrupa sanat anlayışında Aristoteles’ten beri bu yaklaşımın “mimesis” olarak adlandırılması işlenecektir. Platon ve Aristoteles, Marksist estetik, toplumcu gerçekçilik, sanatçıya dönük eleştiri, Yeni Eleştiri kuramı, Rus biçimciliği, Yapısalcılık kuramı, Psikoanalatik, Feminist, Hermeuatik (Yorumbilim), yapısökücülük, postmodern eleştiri işlenecek.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Berna Moran, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, 8.baskı, Cem Yayınları, İstanbul 1991.
  • Terry Eagleton, Edebiyat Kuramı, Çeviren: Esen Tarım, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1990.
  • Georg Lukacs, Estetik I-II-III, Çeviren: Ahmet Cemal, Payel Yayınları, İstanbul 1985.
  • Hilmi Yavuz, "Déconstruction ve Derrida üzerine Notlar", Felsefe Üzerine, Bağlam Yayınları, İstanbul 1987.
  • Roland Barthes, Yazının Sıfır Derecesi, Çeviren: Tahsin Yücel, Metis Yayınları, İstanbul 1989.
  • R.Wellek-A.Warren, Edebiyat Biliminin Temelleri, Çeviren: Ahmet Edip Uysal, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 1983.
  • Ernest Fischer, Sanatın Gerekliliği, Çeviren: Cevat Çapan, De Yayınevi, İstanbul 1968.
  • Umberto Eco, Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti, Can Yayınları, İstanbul 1996.
  • Terry Eagleton, Eleştiri ve İdeoloji, Çeviren: E.Tarım-S. Öztopbaş, İletişim Yayınları, İstanbul 1985
  • Joseph Camphell, Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, Çeviren: Sabri Gürses, Kabalcı Yayınları, İstanbul 2000.
  • Maggie Humm, Feminist Edebiyat Eleştirisi, Çeviren: Berrin Oktay-Devrim Yılmaz v.d., Say Yayınları, İstanbul 2002.
  • Mehmet Rıfat, Göstergebilimcinin Kitabı, Düzlem Yayınları, İstanbul 1996.
  • Colby Beaugrand, "Narrative Models of Action and Interaction", Cognitive Sience, Ablex Publishing Coop. Norwood, New Jersey 1979.
  • David Brooks, "Modernism" Encylopedia of Literature and Criticism, Routledge, London 1990, s.119.
  • Jan Mukorovsky, "Değerler Bütünü Olarak Edebiyat Yapıtı", Çeviren: Fatma Akerson, Yeni Dergi, De Yayınevi, İstanbul 1974 s.116.
  • Bülent Aksoy-Nazan Aksoy, "Rus Biçimciliği Üzerine" Batı ve Başkaları, Düzlem Yayınları, İstanbul 1996, s.11-40.
  • Dilek Doltaş, Postmodernizm: Tartışmaları ve Uygulamalar, Telos Yayıncılık, İstanbul 1999.
  • Ian Watt, The Rise of the Novel, Penguin 1957.
  • René Girard, Romantik Yalan ve Romansal Hakikat, Çeviren: Arzu Etensel İldem, Metis Yayınları, İstanbul 2001.
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Öğrenciyi edebiyat kuramları hakkında bilgilendirmek
  2. Eleştiri yöntemlerinden yola çıkarak eseri yorumlamak
  3. Herhangi edebi bir türde (şiir, roman, öykü, tiyatro) yazılmış eseri edebiyat kuramlarından yola çıkarak analiz etmek

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1emsil etme işlevine öncelik tanıyan edebiyat kuramları işlenecek. Bunların edebiyatla gerçeklik arasındaki ilişkiyi vurgulaması, Avrupa sanat anlayışında Aristoteles'ten beri bu yaklaşımın "mimesis" olarak adlandırılması işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
2Yansıtma Kuramı: Platon ve Aristoteles'in estetik görüşleri işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
3Çağrı işlevine öncelik tanıyan edebiyat kuramları, bunların edebiyatı ya söz sanatlarını uygulamaya ve toplumsal bir edimi oluşturmaya yönelik kullanımsal (pragmatik) bir davranış biçimi olarak girmesi, ya da edebiyatın alımlanmasını ve etkilerini vurgulaması işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
4 Stendhal, Balzac, Zola ve Flaubert gibi romancıların elinde gelişen ve Marksist estetiği doğuran gerçekçilik akımından yola çıkarak toplumcu gerçekçilik, eleştirel gerçekçilik gibi kuramlar işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
5 Toplumcu gerçekçilik, eleştirel gerçekçilik kuramlarından doğan, eserin meydana geldiği ortam ya da yansıttığı gerçeklik üzerine oturtulan eleştiri çeşitleri (tarihsel, sosyolojik, marksist eleştiri) ele alınacaktır. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
6Dışarının işlevini öne çıkaran edebiyat kuramları, örneğin klasik ve romantik dönemin "dahi"lik anlayışı işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
7Sanatçıya ve sanatçının yaşantısına yönelen anlatımcılık kuramına bağlı olarak sanatçıya dönük eleştiri yöntemleri incelenecektir.Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
8Ara sınavSınava hazırlık
9Edebî yapıtın kendisini, metni ve bunların iç düzenini kurgusunu merkeze alan kuramlar işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
101930'larda başlayan ve 1950'lere kadar etkinliğini sürdüren, önceki edebiyat ve eleştiri yöntemlerine (yansıtmacılık ve anlatımcılık) tepki olarak ortaya çıkan, biçim ve içerik sorunlarını ön planda tutan Yeni Eleştiri kuramı incelenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
11 Yeni Eleştiri kuramı ile birçok ortak noktası olan ve 1960'larda ortaya çıkan Yapısalcılığın önemli kaynaklarından birini oluşturan Rus Biçimciliği ve Fransa'da Roland Barthes, Gérard Genette, A. J: Greimas ve Tzvetan Todorov gibi eleştirmenler ve yazınbilimciler tarafından başlatılan Yapısalcılık kuramı işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
12 Çağdaş edebiyat kuramları I; Psikoanalatik ve Feminist eleştiri işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
13Çağdaş edebiyat kuramları II; Hermeuatik (Yorumbilim) ve Yapısökücülük işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
14Çağdaş edebiyat kuramları III; Postmodern eleştiri işlenecektir. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
15İşlenen edebiyat kuramlarına göre edebi bir metnin incelenmesi yapılacaktır. Konuyla ilgili kaynakların araştırılması
16Final Sınavı Sınava hazırlık

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Ödev130
Sunum/Jüri
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar130
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati143
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması149
Derse Özgü Staj
Ödev115
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Projeler
Sunum / Seminer
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)115
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)120
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok