Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Şehir SosyolojisiSBP208233300
ÖnkoşullarYok
YarıyılBahar
Dersin Diliİngilizce, Türkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin TürüZorunlu @ Şehir ve Bölge Planlama Lisans Programı
Ders KategorisiTemel Meslek Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimŞehir ve Bölge Planlama Bölümü
Dersin KoordinatörüAyşenur Ökten
Dersi Veren(ler)İclal Dinçer
Asistan(lar)ı
Dersin Amacı(1) Öğrencilere kentsel olguların çok boyutlu niteliğinin; mekânda görülen sorunların gerçekte ekonomik-toplumsal-siyasal sorunların bir yansıması olduğunun, planlamanın mekân düzenlemesinden öte, tüm toplumsal alanlarla etkileşim içindeki bir süreç olduğunun anlatılması; (2) Öğrenciye, çeşitli kentsel olguların ekonomik, toplumsal politikalarla ve düşünce iklimiyle ilişkisinin gösterilmesi; (3) Güncel kent sorunlarının ve planlama uygulamalarının sosyolojik kuramlarla ilişkilendirilerek tartışılması.
Dersin İçeriğio Kuramsal dayanakları ve farlılıklarıyla birlikte temel kavramlar: Mekan, yer; özel ve kamusal alanlar; özel ve kamusal mekanlar; morfolojinin toplumsal anlamı; belirlenimci yaklaşım; eleştirel yaklaşım; ilişkisel yaklaşım. o Kentsel yerlerin evriminin, çok boyutlu nitelikleri vurgulanarak sosyolojik olarak çözümlenmesi... o Komün, toplum tabanlı örgütlenme, katılım, kent kimliği, yönetişim gibi güncel kentsel kavramların ve olguların tarihsel kökeni, arka planı. o Modern kente ilişkin klasik sosyal teoriler (makro ve mikro teoriler). o Çağcıl kent kuramları (Çağcıl sosyal teoriler). o Güncel kavramlar ve sorunlar.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • ÖKTEN, Ayşe Nur (2012) tarafından hazırlanarak sanal ortamda yayınlanan ders notları. www.yarbis.yildiz.edu.tr/okten
  • AYDOĞAN, A. derl. (2000) Şehir ve Cemiyet. Max Weber, Georg Simmel, Ferdinand Tönnies, Don Martindale. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • BARKAN, Ö.L. (1942). “İstila Devirlerinin Kolonizatör Türk Dervişleri ve Zaviyeler” Vakıflar Dergisi, s. II, sf. 279-304. http://dervisan.com/yazi2/kolonizator.html
  • BRIDGE G, WATSON S (2002) The Blackwell City Reader, Oxford,UK: Blackwell Publishing.
  • BUMİN,K (1990) Demokrasi Arayışında Kent. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • CAN,Y (1995) İslam Şehirlerinin Fiziki Yapısı VII-IX Yüzyıl. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • CAN,Y (1995) İslam Şehirlerinin Fiziki Yapısı VII-IX Yüzyıl. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
  • HALL, P. (1971) The World Cities, New York : McGraw-Hill.
  • HALL, P. (1996) Cities of tomorrow : an intellectual history of urban planning and design in the twentieth century, Oxford, UK: Blackwell Publishers.
  • HAWLEY, A.H. (1971) Urban society : an ecological approach, New York : Ronald Press.
  • LE GATES, R.T., Stout, F. Eds (2001) The City Reader, London : Routledge.
  • ÖKTEN, A. (1993) Social Determinants of Female Labor Force and Participation in the Informal Sector, Angewandte Sozialgeographie Nr.30, Augsburg: Universitaet Augsburg.
  • ÖKTEN, A. (2001). “Post-Fordist Work, Political Islam and Women in Urban Turkey”, The Economics of Women and Work in the Middle East and North Africa, M.Cinar (ed.), Amsterdam : JAI.
  • ÖKTEN, A., Şengezer, B., Hökelek, S. (2003). “Muhtarlık ve Mahalle: İstanbul’da Mahalleye Bir Katılım Birimi Olarak” Mimarlık 40(313) Eylül-Ekim 2003.
  • ÖKTEN, A. ve ŞENGEZER, B. (2007) “Yarışmacı - Katılımcı Planlama Söyleminin Uygulamadaki Yansımaları. Eleştirel bir Bakış” (Repercussions of the Competitive-participatory Discourses in planning practice. A critical approach). Megaron Cilt (Volume):2 Sayı (Issue):1 Sayfa (Pages):1-10.
  • ÖKTEN, A., ALTINOK, E. ve BILEN, O. (2008) “Yoksulluk Deplasmanda” (The displaced poverty). Dünya Şehircilik Günü 32. Kolokyumu, 6-8 Kasım 2008, İstanbul.
  • PARK, R.E., Burgess, E.W., McKenzie, R.D. (1967) The City, Chicago : University of Chicago Press.
  • PIRENNE, H. (1990) OrtaÇağ Kentleri, İstanbul: İletişim.
  • SENNETT, R. (2001) Ten ve Taş. Batı Uygarlığında Beden ve Şehir. İstanbul: Metis.
  • TEKELİ İ (2001) Modernite Aşılırken Kent Planlaması,Ankara:İmge.
  • TİMUR, T. (1979) Kuruluş ve Yükseliş Döneminde Osmanlı Toplumsal Düzeni. Ankara: A.Ü.S.B.F.
  • YERASİMOS, S. (1996) Tanzimat’ın Kent Reformları Üzerine. Dumont ve Georgeon (1996) içinde sf. 1-18.
  • Sivil Toplum İçin Kent,Yerel Siyaset ve Demokrasi Seminerleri, İstanbul:WALD,1999.
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Öğrencinin kent sosyolojisinin temel araçlarını tanıması.
  2. Öğrenci kent mekanına ve kentsel değişime ilişkin farklı kuramlar, modeller hakkında bilgi edinir
  3. Öğrencinin plancı kimliği ve işlevi hakkındaki farklı yaklaşımları tanıması.
  4. Öğrencinin güncel kentsel olguların temelindeki sorunları saptayabilme ve sorunlara, değişik açılardan bakabilme becerisi kazanması

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1GİRİŞ –KENT VE SOSYAL TEORI: Toplumsal yapı kavramının açıklanması; toplumsal yapı dinamikleri içinde mekanın rolü. Kent’ Olgusuna Farklı Yaklaşımlar [makro ve mikro kuramlar]. NA
2MEKÂN VE YER KAVRAMLARI; mutlak mekan, göreli mekan; toplumsal mekan, ekonomik mekan, siyasal mekan. İlk kentler-Zigguratlar: Toplumsal, mekânın işlevsel ve simgesel gücünün örnekleri..Ders kitapları ve notlar
3MORFOLOJİK FARKLARI AÇIKLAYAN BELİRLENİMCİ KURAMLAR (coğrafi, ekonomik ve kültürel belirlenimcilik); Siyasal yapı ile kent morfolojisi arasındaki ilişki – Polis örneği. Kamusal alan, kamusal mekan kavramlarına giriş.Ders kitapları ve notlar; LE GATES, R.T., Stout, F. Eds (2001) The City Reader. SENNET, R. (2002) Ten ve taş : batı uygarlığında beden ve şehir. BUMİN,K (1990) Demokrasi Arayışında Kent.
4Kurumlar; siyasal yapı ve kentsel mekan arasındaki ilişki. Kamusal alan ve kamusal mekan kuramları.Ders kitapları ve notlar; SENNET, R. (2002) Ten ve taş : batı uygarlığında beden ve şehir.
5EKONOMİ- SİYASAL, TOPLUMSAL DİNAMİKLER ve MEKÂN: Kent kültürünün çöküşü ve yeniden yükselişinin siyasal, ekonomik ve toplumsal etmenleri. Ders kitapları ve notlar; PIRENNE,H. (1990) OrtaÇağ Kentleri.
6KENT KİMLİĞİ – KOMÜNLER – YERELLİK - ÖZERKLİK Yerel yönetimlerin (belediyelerin) öncülleri olarak loncalar, komünler ve özgür kent savaşımları. Örgütlenme tipleri açısından komünler: Birincil ve ikincil küme ilişkileri. Ders kitapları ve notlar; PIRENNE,H. (1990) OrtaÇağ Kentleri.
7Kentsel örgütlenmelerin tarihsel kökeni: lonca ve mahalle Osmanlı kentleri: tipoloji; kent ve bölge yönetimi; Batı’daki yerel yönetim geleneği ile karşılaştırmalar.Ders kitapları ve notlar; YERASİMOS S (1977) Az Gelişmişlik Sürerecinde Türkiye, C.1-Bizans’tan Tanzimat’a,... vd. kaynaklar
8Vize IVize I hazırlık
9Mahalle –– Sosyal Sermaye – Katılım; ‘Sosyal sermaye’nin temel özellikleri; toplum tanalı örgütlenmeler ve katılım. Çağdaş mahallede toplum tabanlı örgütlenme sorunları..Ders kitapları ve notlar; ÖKTEN, A., Şengezer, B., Hökelek, S. (2003). “Muhtarlık ve Mahalle: İstanbul’da Mahalleye Bir Katılım Birimi Olarak” ...
10MODERN KENTİN DOĞUŞU Yeni düşünce iklimi; teknoloji-siyaset-coğrafya-ekonomi-kültür ilişkisi; Rönesans –Yeni Çağ – Barok döneminin kentlerinde yeni toplumsal kategoriler ve mekânları...Ders kitapları ve notlar
11MODERN SANAYİ KENTİ’NDE TOPLUMSAL SORUNLAR Modern kentin ekonomik, toplumsal ve mekânsal özellikleri. Kentsel sorunlara getirilen çeşitli açıklamalar: KLASİK MAKRO KURAMLAR – İşlevselci YaklaşımDers kitapları ve notlar
12KLASİK MAKRO KURAMLAR (devam): Eleştirel Yaklaşım KLASİK MİKRO KURAMLAR: Bıkkınlık Tavrı; Anomi Kuramı; vb.Ders kitapları ve notlar
13Kent Sosyolojisi Kuramları ile Planlama Yaklaşımları Arasındaki İlişki: Plancılar; ÜtopyalarDers kitapları ve notlar
14ÇAĞCIL KURAMLAR: Kentsel Dinamiklere Getirilen Farklı Açıklamalar ve Modeller. Chicago Okulu; Eleştirel Yaklaşım. Ders kitapları ve notlar
15GÜNCEL SORUNLAR İÇİN KURAMSAL ÇERÇEVE: Dönüşüm, süzülme, soylulaştırma, farklılaşma, ayrışma, ötekileştirme gibi güncel olguların klasik ve çağdaş kuramlar çerçevesinde tartışılması.Ders kitapları ve notlar
16GÜNCEL SORUNLAR İÇİN KURAMSAL ÇERÇEVE: Dönüşüm, süzülme, soylulaştırma, farklılaşma, ayrışma, ötekileştirme gibi güncel olguların klasik ve çağdaş kuramlar çerçevesinde tartışılması.Ders kitapları ve notlar

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Ödev120
Sunum/Jüri
Projeler
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar240
Final140
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati153
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması151
Derse Özgü Staj
Ödev110
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Projeler
Sunum / Seminer
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)26
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)18
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok