Ders AdıKodu Yerel KrediAKTS Ders (saat/hafta)Uygulama (saat/hafta)Laboratuar (saat/hafta)
Türkiye'de Sivil Toplum ve DevletSBU512837.5300
ÖnkoşullarYok
YarıyılBahar
Dersin DiliTürkçe
Dersin SeviyesiYüksek Lisans
Dersin TürüSeçmeli @ Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler ABD Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans Programı
Ders KategorisiUzmanlık/Alan Dersleri
Dersin Veriliş ŞekliYüz yüze
Dersi Sunan Akademik BirimSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü
Dersin Koordinatörü
Dersi Veren(ler)Kenan Aydın
Asistan(lar)ı
Dersin AmacıBu ders ana hatlarıyla üç amacı gerçekleştirmeye çalışacaktır. Öncelikle sivil toplum kavramı ve başta devlet olmak üzere bununla bağlantılı konular üzerinde duracaktır. İkinci olarak demokratik ve demokratik olmayan toplum örneklerinden hareketle sivil toplumun dünyadaki gelişimine dikkat çekecektir. Son olarak da, sivil toplumun Türkiye’deki gelişimini tarihsel bir yaklaşım içinde ele alacaktır. Osmanlı’dan günümüze kadar gelen süreç içinde sivil toplum, aktörleri, dinamikleri ve değerleri üzerinden analiz edilecektir.
Dersin İçeriğiBu ders Türkiye deneyimini baz alarak sivil toplumla devlet arasındaki ilişki üzerinde duracaktır. Ders, demokrasi, kamusal ve özel alan ayrımı, kimlik ve çok kültürlülük ve sosyal hareketler gibi sivil toplumla bağlantılı konular üzerinden sivil toplumu anlamaya çalışacaktır. Sivil toplumla ilgili bir çerçeve çizildikten sonra ders sivil toplumun Türkiye’deki gelişimini tarihsel bir yaklaşımla ele alacaktır. Ders, özellikle 1980 sonrasında çevre, insan hakları, kadın hakları, katılım, kimlik, etnisite gibi konular üzerinden gelişen sivil toplum dinamikleri üzerinde yoğunlaşacaktır. Derste öğrencilerin sivil toplum unsurlarından birini araştırma konusu olarak çalışmaları sağlanacaktır. Dersi alan öğrencilerin sayısına bağlı olarak gruplar oluşturulacak ve öğrenciler belirledikleri sivil toplum kuruluşu/kuruluşları üzerinden grup çalışması yaparak bunu derste sunacaklardır.
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
  • Alberto Melucci, “Social Movements and the Democratization of Everyday Life”, in Civil Society and the State, ed. John Keane (New York and London: Verso, 1988).
  • Ali Yaşar Sarıbay, Postmodernite, Sivil Toplum ve İslam (İstanbul: İletişim Yayınları, 1994).
  • Bassam Tibi, “The Cultural Underpinning of Civil Society in Islamic Civilization: Islam and Democracy-Bridges Between the Civilizations”, in Civil Society Democracy and the Muslim World, ed. Elisabeth Ozdalga and Sune Persson (Istanbul: Swedish Research Institute, 1997).
  • Bjorn Beckman, “The Liberation of Civil Society: Neo-Liberal Ideology and Political Theory”, Review of African Political Economy, 58 (November 1993)
  • Charles Taylor, “Multiculturalism: Examining the Politics of Recognition”, Multiculturalism: Examining the Politics of Recognition, ed. By Amy Gutmann (Princeton and New Jersey: Princeton University Press, 1994).
  • Frederic Wakeman, “The Civil Society and Pubilc Sphere Debate”, Modern China, 19, 2 (April 1993).
  • Gramsci, Antony, Prison Notebooks (London: Lawrence and Winston, 1971).
  • Irıs Marion Young, “Polity and Group Difference: A Critique of the Ideal of Universal Citizenship”, in Feminism and Political Theory ed. Cass r. Sunstein (Chicago and London: The University of Chicago Press, 1990).
  • Jacques Rupnik, “Totalitarianism Revisited”, in Civil Society and the State, ed. John Keane (New York and London: Verso, 1988).
  • Jean L. Cohen and Andrew Arato, Civil Society and Political Theory (Massachusetts and London: MIT Press, 1992). Chapter on “The Discourse of Civil Society”.
  • Jürgen Habermas, The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry into a Category of Buorgeois Society, Trans. Thomas Burger (Cambridge: MIT, 1992).
  • Knox, T.M., Tras. Hegel’s Philosophy of Right (New York, London and Oxford: Oxford University Press, 1967). Chapter on Family, Civil Society and State.
  • Mechael Bernhard, “Civil Society and Democratic Transition in East Central Europe” Political Science Quarterly, 108, 2 (Summer 1993)
  • Michael Ignatieff, “On Civil Society: Why Eastern Europe’s Revolutions Could Succeed?”, Foreign Affairs, 74, 2 (March/Appril 1995).
  • Nancy L. Rosenblum, “Civil Societies: Liberalism and the Moral Uses of Pluralism” Social Research, Vol. 61, 3 (Fall, 1994).
  • Nick Stevenson, “Globalization, National Cultures and Cultural Citizenship”, Sociological Quarterly, 38, 1 (Winter 1997).
  • Nilüfer Göle, “The Gendered Nature of the Public Sphere”, Public Culture, 10, 1 (1997).
  • Norberto Bobbio, “Gramsci and the Concept of Civil Society”, in Civil Society and the State, ed. John Keane (New York and London: Verso, 1988).
  • Peter R. Horstmann, “What is Hegel’s Legacy and What Should we do With it?” European Journal of Philosophy, 7, 2 (July 1999)
  • Philip Resnick, “State and Civil Society: The Limits of a Royal Commission”, Canadian Journal of Political Science, XX, 2 (June 1987).
  • Rihard R. Weiner, “Retrieving Civil Society in a Postmodern Epoch”, Social Science Journal, 28, 3 (1991).
  • Ruhdan Yumer, “Devlet Kuramında Liberal Temalar: Sivil Beraberlik Olarak Devlet (II), Toplum ve Bilim, 40 (Kış 1988)
  • Takis Fotopoulos, “The End of Traditional Antisystemic Movements and the Need for A New Type of Antisystemic Movement Today”, Democracy and Nature 7 (November 2001).
  • Thomas A. Spragens, “A Civil Liberal Agenda”, in Civic Liberalism: Reflections on Our Democratic Ideals (Lanham, Boulder, New York and Oxford: Rowman and Littlefield Publishers, 1999).
  • Young, I. Morion, “Impartiality and the Civic Public: Some Implications of Feminist Critiques of Moral and Political Theory”, Feminism as Critique: On the Politics of Gender, ed. by Seyla Benhabib and Drucilla Cornel, (Minneapolis: University of Minnesota Press, 1987).
  • Z. A. Pelczynski, “Solidarity and the Rebirth of Civil Society”, in Civil Society and the State, ed. John Keane (New York and London: Verso, 1988).
  • Zygmunt Bauman, “Postmodern Religion?”, in Religion Modernity and Postmodernity, ed. Paul Heelas (Massachusetts and London: Blackwell Publishers, 1998).
Opsiyonel Program BileşenleriYok

Ders Öğrenim Çıktıları

  1. Öğrenciler sivil toplumla ilgili temel tartışmaları öğrencektir
  2. Öğrenciler demokrasi, kimlik, çok-kültürlülük, kamusal ve özel alan gibi konuların sivil toplumla ilişkisi hakkındaki tartışmaları öğrenecektir
  3. Öğrenciler sivil toplumun Türkiye'deki gelişimiyle ilgili temel sorunlar hakkında bilgi sahibi olacaktır

Haftalık Konular ve İlgili Ön Hazırlık Çalışmaları

HaftaKonularÖn Hazırlık
1Giriş: Sivil toplum kavramının analiziJohn Keane, “Giriş”, Sivil Toplum ve Devlet: Aprupa’da Yeni Yaklaşımlar, Derleyen John Keane, çev. Levent Köker vd., İstanbul: Yedi Kıta Yayınları, 2004, ss. 9-46.
2Sivil toplum üzerine farklı yaklaşımlarNorberto Bobbio, “Gramsci ve Sivil Toplum Kavramı”, Sivil Toplum ve Devlet: Aprupa’da Yeni Yaklaşımlar, Derleyen John Keane çev. Levent Köker vd., İstanbul: Yedi Kıta Yayınları, 2004, 91-118. ----Ömer Çaha, “Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar”, Aşkın Devletten Sivil Topluma, İstanbul: Plato Yayınları, 2008, ss. 15-73.
3Liberal ve sosyalist ülkelerde sivil toplum deneyimiJacques Rupnik, “Totalitarizmin Yeniden Değerlendirilmesi”, Sivil Toplum ve Devlet: Aprupa’da Yeni Yaklaşımlar, Derleyen John Keane, çev. Levent Köker vd., İstanbul: Yedi Kıta Yayınları, 2004, ss. 291-318. ----Michael Bernhard, “Civil Society and Democratic Transition in East Central Europe”, Political Science Quarterly, Vol. 108 2 (Summer 1993), ss. 307-327.
4Küreselleşme, ulus devlet ve sivil toplumGülgün Erdoğan Tosun, “Global Sivil Toplum, Siyaset ve Yurttaşlık”, Sivil Toplum: Farklı Bakışlar, Der. Lütfi Sunar, İstanbul: Kaknüs, 2005, ss. 39-66. ----James Fulcher, “Globalisation, the Nation-State and Global Society”, The Sociological Review, Vol. 48, 4 (2000), ss. 522-543.
5Osmanlı'da klasik sivil toplum unsurları ve siyasal kültürŞerif Mardin, “Power, Civil Society and Culture in the Ottoman Empire”, Comparative Studies in Society and History, 11/13 (June 1969), ss. 258-281. -----Ömer Çaha, “Osmanlı’da Sivil Toplum”, Aşkın Devletten Sivil Topluma, İstanbul: Plato Yayınları, 2008, ss. 135-172.
6Osmanlı'da modernleşme süreci ve modern sivil toplum unsurlarıMetin Heper, “Center and Periphery in the Ottoman Empire: With Special Reference to the Ninteenth Century”, International political Science Review, 1, 1 (1980), ss. 81-105. ----Frederic W. Frey, “Patterns of Elite Politics in Turkey”, Political Elites in the Middle East, Ed. George Lenczowski, Washington: American Enterprise Institute for Public Policy Research, 1975, ss. 41-82
7Tek parti Türkiye'sinde sivil toplumMete Tunçay, Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek-Parti Yönetimi’nin Kurulması, Üçüncü Baskı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999, ss. 283-322. ----Ömer Çaha, “Tek Parti Türkiye’sinde Sivil Toplum”, Aşkın Devletten Sivil Topluma, İstanbul: Plato Yayınları, 2008, ss. 173-218.
8Çok partili hayata geçiş ve sivil toplumun uyanışıAhmad, Feroz (2011), Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Yavuz Alogan, İstanbul: Kaynak Yayınları. ----Ömer Çaha, "Türkiye'de 1938-60 Yılları Arasında Civil Toplum", Liberal Düşünce Dergisi (Yayınlanacak)
91980 sonrası dönemde sivil toplum ve siyasetBurhanettin Duran, “Türkiye’de Sivil Toplum ve Siyaset”, Sivil Toplum: Farklı Bakışlar, Der. Lütfi Sunar, İstanbul: Kaknüs, 2005, ss. 189-223. ----Ömer Çaha, “1980 Sonrası Türkiye’sinde Sivil Toplum”, Aşkın Devletten Sivil Topluma, İstanbul: Plato Yayınları, 2008, ss. 287-318.
10Kamusal alan ve özel alan ayrımında sivil toplumM. Hakan Yavuz, “Türkiye’de Çoğulculuk ve Kamusal Alanın Kullanımı”, Sivil Bir Kamusal Alan, Der. Lütfi Sunar, İstanbul: Kaknüs, 2005, ss.163-192. ----Ömer Çaha, “İdeolojik Kamusalın Dönüşümü”, Sivil Toplum, Aydınlar ve Demokrasi, İstanbul: Plato Yayınları, 2008, ss. 7-32.
11Kadın hareketi, kadın kimliği ve sivil toplumYeşim Arat, “1980’ler Türkiye’sinde Kadın Hareketi: Liber¬al Kemalizmin Radikal Uzantısı”, Toplum ve Bilim, 53 (Bahar 1991), ss. 7-19. ----Ömer Çaha, "Türkiye'de Kadın Hareketi ve Feminen Sivil Toplumun Gelişimi?", Kadın Çalışmaları Dergisi, Cilt. 1, No. 3, (Nisan 2007), ss. 1-20.
12Dinsel kimlik, çeşitlilik ve sivil toplumAli Yaşar Sarıbay, “İslam ve Sivil Toplum”, İslam, Sivil Toplum ve Postmodernite, İstanbul: Alfa Yayınları, 2008, 23-48. ----Fuat Bozkurt, “State-Community Relations in the Restructuring of Alevism”, Alevi Identity: Cultural, Religious and Social Perspectives, Eds. T. Olsson, E. Özdalga and C. Raudvere, İstanbul: Swedish Research Institute, 1998, ss. 78-102.
13Aydınlanma, laisizm ve seküler sivil toplum unsurlarıHaldun Gülalp, "Enlightenment by Fiat: Secularization and Democracy in Turkey," Middle Eastern Studies, 41(3). 2005, ss. 351-372. ----Necmi Erdoğan, “Kemalist Non-Governmental Organizations: Troubled Elites in Defense of a Sacred Heritage,” Civil Society in the Grip of Nationalism, Eds. Stefanos Yerasimos, Günter Seufert ve Karin Vorhoff, İstanbul: Orient Institut, 2000, ss. 352-386.
14İnsan hakları, hak temelli örgütler ve sivil toplumGottfried Plagemann, “Human Rights Organizations: Defending the Particular or the Universal?”, Civil Society in the Grip of Nationalism, Eds. Stefanos Yerasimos, Günter Seufert ve Karin Vorhoff, İstanbul: Orient Institut, 2000, ss. 456-478. -----İrfan Aktan, “Günümüz Türkiye’sinde İnsan Hakları Ve Örgütleri”, Türkiye’de Hak Temelli Sivil Toplum Örgütleri, Der. Özgür Gökmen, Ankara, Odak Matbaacılık, ss. 25-63.
15Genel değerlendirme ve Tartışmalar
16Genel değerlendirme ve tartışmalar

Değerlendirme Sistemi

EtkinliklerSayıKatkı Payı
Devam/Katılım
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Derse Özgü Staj
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Ödev1030
Sunum/Jüri320
Projeler150
Seminer/Workshop
Ara Sınavlar
Final
Dönem İçi Çalışmaların Başarı Notuna Katkısı
Final Sınavının Başarı Notuna Katkısı
TOPLAM100

AKTS İşyükü Tablosu

EtkinliklerSayıSüresi (Saat)Toplam İşyükü
Ders Saati
Laboratuar
Uygulama
Arazi Çalışması
Sınıf Dışı Ders Çalışması
Derse Özgü Staj
Ödev
Küçük Sınavlar/Stüdyo Kritiği
Projeler
Sunum / Seminer
Ara Sınavlar (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)
Final (Sınav Süresi + Sınav Hazırlık Süresi)
Toplam İşyükü :
Toplam İşyükü / 30(s) :
AKTS Kredisi :
Diğer NotlarYok